Normaal gezien maakt de gemengde belastingplichtige voor het bepalen van het recht op aftrek gebruik van een algemeen verhoudingsgetal.

Het algemeen verhoudingsgetal wordt als volgt bepaald:
(Bedrag van handelingen met recht op aftrek) / (Bedrag van alle handelingen van economische activiteit (mét en zonder recht op aftrek))

De gemengde belastingplichtige mag de btw van de voor zijn economische activiteit gebruikte goederen en diensten slechts in aftrek brengen naar verhouding met deze breuk.

In welke gevallen kan een gemengde belastingplichtige het recht op aftrek uitoefenen op basis van het algemeen verhoudingsgetal?

1. Eigen keuze door de gemengde belastingplichtige

U kunt er zelf voor opteren om de regeling voor recht op aftrek op basis van het algemeen verhoudingsgetal toe te passen. Daarvoor moet u een kennisgeving doen.

2. De administratie verplicht de belastingplichtige om het algemeen verhoudingsgetal toe te passen. Dat gebeurt als we van mening zijn dat de aftrek volgens het werkelijk gebruik niet of niet meer met de werkelijkheid overeenstemt.

In dat geval delen we u de gemotiveerde weigeringsbeslissing mee ten laatste op 31 december van het jaar volgend op het jaar waarin uw kennisgeving uitwerking heeft gehad. De beslissing geldt voor een onbepaalde termijn, vanaf de eerste dag van het aangiftetijdvak waarin u de kennisgeving hebt gedaan. 

Hoe een kennisgeving van de aftrek op basis van het algemeen verhoudingsgetal doen?

Daarvoor doet u voorafgaand een elektronische kennisgeving via de aangifte e604A (aanvang btw-activiteit) of e604B (wijziging btw-activiteit).

U dient die aangifte in:

• vóór het einde van het aangiftetijdvak waarin u uw activiteit aanvangt.
• vóór het einde van het aangiftetijdvak waarin u door de wijziging van uw activiteit een gemengde belastingplichtige wordt.

De kennisgeving geldt voor een onbepaalde termijn. U moet ze dus maar één keer doen.

De toepassing van de regeling begint:

• vanaf de aanvang van de activiteit, als u uw activiteit aanvangt.
• vanaf de wijziging van uw activiteit, als u door de wijziging van uw activiteit een gemengde belastingplichtige wordt.

Als u de regeling van de aftrek op basis van werkelijk gebruik toepast, is die regeling ten minste tot 31 december van het derde jaar na de datum van uitwerking van de kennisgeving van toepassing. Dat betekent dat u het algemeen verhoudingsgetal aan het einde van die periode van 3 jaar kunt toepassen door via een aangifte e604B (wijziging btw-activiteit) een kennisgeving in te dienen waarin u kiest voor het algemeen verhoudingsgetal. Die heeft uitwerking vanaf 1 januari van het jaar volgend op de kennisgeving.

Als u de regeling van de aftrek volgens het algemeen verhoudingsgetal wilt stopzetten, dient u binnen de termijn een voorafgaande kennisgeving in via een aangifte e604B (wijziging btw-activiteit) waarin u kiest voor het werkelijk gebruik. Die heeft uitwerking vanaf 1 januari van het jaar volgend op de kennisgeving.

De regeling van aftrek volgens het algemeen verhoudingsgetal stopt automatisch als u ophoudt een gemengde belastingplichtige te zijn via een aangifte e604B (wijziging btw-activiteit) of als u uw activiteit volledig stopzet via een aangifte e604C (einde activiteit).

Voorbeelden

• U start als indiener van kwartaalaangiften op 10 april 2024 en verkiest om de aftrek toe te passen volgens de regel van het algemeen verhoudingsgetal. U kunt met ingang van 10 april 2024 de regel van het algemeen verhoudingsgetal toepassen door uiterlijk op 30 juni 2024 een aangifte e604B in te dienen. U kunt in de aangifte e604A al kiezen voor het algemeen verhoudingsgetal.
• U bent een indiener van maandaangiften en start op 15 april 2024 een bijkomende activiteit waardoor de aftrek volgens de regel van het algemeen verhoudingsgetal aangewezen is. U dient daarvoor uiterlijk op 30 april 2024 een aangifte e604B in. U past het algemeen verhoudingsgetal toe vanaf 15 april 2024.
• U bent een gemengde belastingplichtige en u past sinds 1 januari 2023 de aftrek toe volgens de regel van het werkelijk gebruik. U moet die minstens tot en met 31 december 2026 toepassen. Als u voor 31 december 2026 een e604B indient om over te stappen op het algemeen verhoudingsgetal, kunt u het algemeen verhoudingsgetal toepassen vanaf 1 januari 2027. Als u de aangifte e604B in 2027 indient, kunt u het algemeen verhoudingsgetal toepassen vanaf 1 januari 2028.
• U bent een gemengde belastingplichtige die kwartaalaangiften indient en u past de aftrek volgens het algemeen verhoudingsgetal toe. U wilt dat beëindigen in 2024. U moet voor 31 maart 2024 een aangifte e604B indienen waarin u kiest voor het werkelijk gebruik. U kunt het werkelijk gebruik toepassen vanaf 1 januari 2024.
   

Kan een kennisgeving van de aftrek op basis van het algemeen verhoudingsgetal geweigerd worden?

We bezorgen u geen expliciete toestemming meer voor de aftrek volgens het algemeen verhoudingsgetal. We kunnen de toepassing echter achteraf weigeren als de aftrek op basis van een algemeen verhoudingsgetal zou leiden tot ongelijkheid in de heffing van de belasting. De administratie verplicht de belastingplichtige dan om het werkelijk gebruik toe te passen.

Welke gegevens moet u naast de kennisgeving van de aftrek op basis van het algemeen verhoudingsgetal nog meedelen?

U moet elk jaar het definitieve algemeen verhoudingsgetal voor het voorgaande kalenderjaar meedelen. Dat verhoudingsgetal is gebaseerd op uw werkelijke activiteiten aan het einde van het voorgaande jaar en fungeert als een voorlopig algemeen verhoudingsgetal dat u toepast in de loop van het huidige kalenderjaar. Het volgend jaar wordt dat algemeen verhoudingsgetal definitief vastgesteld en vormt het voorlopig algemeen verhoudingsgetal voor het lopende jaar, enzovoort.

Als u niet beschikt over een referentie voor het voorgaande jaar (meer bepaald wanneer u uw activiteit aanvangt), schat u het algemeen verhoudingsgetal voorlopig in op basis van de bedrijfsprognoses.

U moet jaarlijks het voorlopig en definitief algemeen verhoudingsgetal meedelen via Intervat, bij de indiening van de periodieke aangifte over het eerste kwartaal (ten laatste op 20 april) of één van de eerste drie maanden van het lopende kalenderjaar (ten laatste op 20 februari, 20 maart of 20 april).

In die periodieke aangifte maakt u eventuele herzieningen van aftrekposten. Als het definitief algemeen verhoudingsgetal hoger is dan het voorlopig algemeen verhoudingsgetal dat het voorgaande jaar werd toegepast, en als dit het geval is tijdens de eerste twee maanden van het lopende jaar, kunt u een bijkomende aftrek doen gelijk aan het verschil tussen de aftrek berekend volgens het definitief algemeen verhoudingsgetal en die berekend volgens het voorlopig algemeen verhoudingsgetal. In het omgekeerde geval, moet u een bedrag aan belasting terugbetalen dat gelijk is aan het verschil.Als u in de loop van het kalenderjaar het algemeen verhoudingsgetal toepast omdat u gemengde belastingplichtige wordt, dan moet u die informatie meedelen op basis van prognoses voor de komende 12 maanden na aanvang of wijziging van de activiteit, bij het indienen van de periodieke btw-aangifte over het kwartaal van de aanvang of de wijziging van de activiteit of over een van de eerste twee maanden volgend op de aanvang of de wijziging van de activiteit.

U past de regeling van de aftrek volgens het algemeen verhoudingsgetal al toe op 31 december 2023?

Als u op 31 december 2023 het beginsel van de aftrek volgens het algemeen verhoudingsgetal al toepast, moet u aan de FOD Financiën bevestigen dat u die regeling blijft toepassen.

U moet dat doen door voor 1 juli 2024 een aangifte e604B (wijziging btw-activiteit) in te dienen via de toepassing e604.

In de rubriek Regeling:

• kies ‘gemengde belastingplichtige’ en vervolgens ‘algemeen verhoudingsgetal’
• duid 31.12.2023 aan als datum
• vergeet niet om lager op het scherm een belastingregeling te kiezen (bijvoorbeeld kwartaalindiener).
  

U moet eveneens het definitief en voorlopig algemeen verhoudingsgetal opnemen in de periodieke btw-aangifte over het eerste kwartaal van 2024 (ten laatste op 20 april 2024) of ten laatste in de periodieke btw-aangifte over maart 2024 (ten laatste op 20 april 2024).

De gemengde belastingplichtige kan zijn recht op aftrek ook uitoefenen op basis van het werkelijk gebruik van de ontvangen goederen en diensten (of van een deel daarvan). De btw-aftrek wordt dan voornamelijk bepaald door de toewijzing van kosten aan de onderscheiden sectoren van activiteit.

Welke kosten?

Wanneer de gemengde belastingplichtige zijn recht op aftrek uitoefent op basis van het werkelijk gebruik, moet hij een onderscheid maken tussen drie soorten aankopen:

• Aankopen voor handelingen volledig onderworpen aan de btw
  De btw op deze aankopen mag volledig in aftrek worden genomen, tenzij er een wettelijke aftrekbeperking geldt (bv. maximaal 50 % aftrek voor kosten met betrekking tot personenwagens of geen aftrek voor kosten van onthaal …).
   
• Aankopen voor handelingen volledig vrijgesteld van btw
  De btw op deze aankopen mag niet in aftrek worden genomen.
   
• Aankopen gebruikt voor zowel belaste als vrijgestelde handelingen
  De gemengde belastingplichtige zal voor deze aankopen bijzondere verhoudingsgetallen moeten bepalen op basis waarvan de aankopen worden toegewezen aan de belaste en vrijgestelde activiteiten. De btw over de aankopen kan dan in verhouding met deze bijzondere verhoudingsgetallen worden afgetrokken (bv. op basis van oppervlakte). Het is belangrijk dat de gemengde belastingplichtige opteert voor bijzondere verhoudingsgetallen die de toewijzing aan de belaste en vrijgestelde activiteiten zo correct mogelijk weergeeft.
  Eventueel kan een bijzonder verhoudingsgetal gebruikt worden dat op dezelfde manier wordt vastgesteld als het algemeen verhoudingsgetal, voor zover de administratie zich daar niet uitdrukkelijk tegen verzet via de gemotiveerde weigeringsbeslissing.
   

In welke gevallen kan een gemengde belastingplichtige het recht op aftrek uitoefenen op basis van het werkelijk gebruik?

1. Eigen keuze door de gemengde belastingplichtige

U kunt er zelf voor opteren om de regeling voor recht op aftrek op basis van het werkelijk gebruik toe te passen. Daarvoor moet u een kennisgeving doen.

Hoe een kennisgeving van de aftrek op basis van werkelijk gebruik doen?

Daarvoor doet u voorafgaand een elektronische kennisgeving via de aangifte e604A (aanvang btw-activiteit) of e604B (wijziging btw-activiteit).

U dient die aangifte in:

• vóór het einde van het eerste aangiftetijdvak van het lopende kalenderjaar, als u al een gemengde belastingplichtige bent (hetzij vóór 31 januari voor een maandindiener, hetzij vóór 31 maart voor een kwartaalindiener).
• vóór het einde van de aangifteperiode waarin de aanvang of de wijziging van uw activiteit plaatsvond, als u door de aanvang of de wijziging van uw activiteit een gemengde belastingplichtige wordt.

De kennisgeving geldt voor een onbepaalde termijn. U moet ze dus maar één keer doen.

De toepassing van de regeling begint:

• op 1 januari van het betrokken kalenderjaar als u al een gemengde belastingplichtige bent.
• vanaf de aanvang of wijziging van de activiteit als u een gemengde belastingplichtige wordt door uw activiteit aan te vangen of te wijzigen.

De regeling is ten minste tot 31 december van het derde jaar na de datum van uitwerking van de kennisgeving van toepassing. Behalve als u ophoudt een gemengde belastingplichtige te zijn via een aangifte e604B (wijziging btw-activiteit) of als u uw activiteit volledig stopzet via een aangifte e604C (einde activiteit): in die gevallen houdt de regeling van de aftrek op basis van werkelijk gebruik automatisch op

Als u na afloop van deze 3-jarige termijn de regeling van de aftrek volgens het werkelijk gebruik wilt stopzetten, doet u ook hiervoor een voorafgaande kennisgeving via een aangifte e604B (wijziging btw-activiteit) waarin u kiest voor het algemeen verhoudingsgetal. Deze heeft uitwerking vanaf 1 januari van het jaar volgend op de kennisgeving.

Voorbeelden

• U bent een gemengde belastingplichtige en indiener van maandaangiften en kiest om de aftrek toe te passen volgens de regel van het werkelijk gebruik. U dient daarvoor uiterlijk op 31 januari 2023 een aangifte e604B in. U moet met ingang van 1 januari 2023 het werkelijk gebruik toepassen tot ten minste 31 december 2026.
• U bent een gemengde belastingplichtige en indiener van kwartaalaangiften en kiest om de aftrek toe te passen volgens de regel van het werkelijk gebruik. U dient daarvoor uiterlijk op 31 maart 2023 een aangifte e604B in uiterlijk. U moet met ingang van 1 januari 2023 het werkelijk gebruik toepassen tot ten minste 31 december 2026.
• U bent een indiener van maandaangiften en start op 15 april 2024 een bijkomende activiteit waardoor de aftrek volgens de regel van het werkelijk gebruik aangewezen is. U dient daarvoor uiterlijk op 30 april 2024 een aangifte e604B in. U moet met ingang van 15 april 2024 het werkelijk gebruik toepassen tot ten minste 31 december 2027.
• U start als indiener van kwartaalaangiften op 10 augustus 2024 en kiest om de aftrek toe te passen volgens de regel van het werkelijk gebruik. U kunt met ingang van 10 augustus 2024 de regel van het werkelijk gebruik toepassen door uiterlijk op 30 september 2024 een aangifte e604B in te dienen. U kunt ook in de aangifte e604A al kiezen voor het werkelijk gebruik.
   

Kan een kennisgeving van de aftrek op basis van werkelijk gebruik geweigerd worden?

We bezorgen u geen expliciete toestemming meer voor de aftrek volgens het werkelijk gebruik, maar we kunnen wel achteraf de toepassing ervan weigeren. Dat gebeurt als we van mening zijn dat de aftrek volgens het werkelijk gebruik niet of niet meer met de werkelijkheid overeenstemt.

In dat geval delen we u de gemotiveerde weigeringsbeslissing mee ten laatste op 31 december van het jaar volgend op het jaar waarin uw kennisgeving uitwerking heeft gehad. De beslissing geldt voor een onbepaalde termijn, vanaf de eerste dag van het aangiftetijdvak waarin u de kennisgeving hebt gedaan. 

Welke gegevens moet u naast de kennisgeving van de aftrek op basis van werkelijk gebruik nog meedelen?

U moet jaarlijks bepaalde gegevens over de uitoefening van het recht op aftrek volgens het werkelijk gebruik meedelen. U moet dat elk jaar via Intervat doen bij de indiening van de periodieke btw-aangifte:

• over het eerste kwartaal (ten laatste op 20 april)
• of één van de eerste drie maanden van het lopende kalenderjaar (ten laatste op 20 februari, 20 maart of 20 april).

U geeft hierbij informatie over:

• het definitieve algemene verhoudingsgetal, in procenten, over het voorgaande kalenderjaar als u het algemene verhoudingsgetal het voorgaande kalenderjaar hebt toegepast).
• voor het voorgaande kalenderjaar, de opdeling, in procenten, van de aangerekende belasting op de handelingen:
  • die uitsluitend gebruikt worden voor de bedrijfsafdeling(en) waarvan de handelingen volledig recht op aftrek verlenen.
  • die uitsluitend gebruikt worden voor de bedrijfsafdeling(en) waarvan de handelingen geen recht op aftrek verlenen.
  • tegelijkertijd worden gebruikt voor beide types bedrijfsafdelingen.
• het bijzondere verhoudingsgetal of meerdere bijzondere verhoudingsgetallen, in procenten.

Indien u in de loop van het kalenderjaar in aanmerking komt voor de toepassing van het werkelijk gebruik omdat u gemengd belastingplichtige wordt, dan dient u deze informatie mee te delen op basis van prognoses voor de komende 12 maanden na de start of de wijziging van de activiteit, bij het indienen van de periodieke btw-aangifte over het kwartaal van de aanvang of de wijziging van de activiteit of over een van de eerste twee maanden volgend op de aanvang of de wijziging van de activiteit.

Als u op 31 december 2022 het beginsel van de aftrek volgens het werkelijk gebruik al toepaste, moet u die gegevens over het jaar 2023 opnemen in de periodieke btw-aangifte over het eerste kwartaal van 2024 (ten laatste op 20 april 2024) of ten laatste in de periodieke btw-aangifte over mei 2024 (ten laatste op 20 juni 2024).

Wat bij laattijdige kennisgeving van de aftrek op basis van werkelijk gebruik of laattijdige mededeling van de gegevens?

Als u de voorafgaande kennisgeving en/of mededeling niet doet binnen de voorziene termijn, kunt u het recht op aftrek volgens het werkelijk gebruik pas uitoefenen vanaf 1 januari van het volgende kalenderjaar, mits u dan een nieuwe tijdige kennisgeving doet.