De langstlevende echtgenoot of wettelijk samenwonende krijgt een volledige vrijstelling op het nettoaandeel in het onroerend goed:

• dat diende tot hoofdverblijfplaats van de overledene
• sinds minstens vijf jaar voor de datum van het overlijden

Dat nettoaandeel is uitgesloten van de belastbare grondslag.

Voorwaarden

• Het moet om de langstlevende echtgenoot of langstlevende wettelijk samenwonende gaan, ongeacht de graad van bloedverwantschap van die laatste met de overledene.
• De overledene kan een rijksinwoner (successierecht) of een niet-rijksinwoner (recht overgang door overlijden) zijn.
• Het onroerend goed moet in het Waalse Gewest liggen.
• Een uittreksel uit het bevolkingsregister of uit het vreemdelingenregister levert het bewijs van de hoofdverblijfplaats, behoudens tegenbewijs.
• Het kan gaan om de laatste gemeenschappelijke verblijfplaats van de echtgenoten of wettelijk samenwonenden als hun samenwoning geëindigd is vanwege een feitelijke scheiding of door overmacht of om een dwingende reden van medische, familiale, maatschappelijke of beroepsaard.

Hoe aanvragen?

De volledige vrijstelling wordt normaal automatisch toegekend, maar u moet ze uitdrukkelijk aanvragen in de aangifte als de samenwoning geëindigd is door overmacht of om een dwingende reden. In dat geval moet u de overmacht of de dwingende reden bewijzen.

Voor erfgenamen in rechte lijn is een verminderd tarief van toepassing op het nettoaandeel in de gezinswoning.

Gedeelte van het nettoaandeel in EUR		Percentage per schijf	Totaalbedrag van de belasting van de voorafgaande schijven
van	tot
0,01	25.000	1 %
25.000,01	50.000	2 %	250 EUR
50.000,01	175.000	5 %	750 EUR
175.000,01	250.000	12 %	7.000 EUR
250.000,01	500.000	24 %	16.000 EUR
boven de 500.000		30 %	76.000 EUR

Hoe aanvragen?

U moet het verlaagde tarief uitdrukkelijk aanvragen in de aangifte.

Abattement

Voor de echtgenoot, wettelijk samenwonende of erfgenaam in rechte lijn is de eerste schijf van 12.500 EUR van zijn of haar netto-erfdeel vrijgesteld van belastingen.

Als het netto-erfdeel niet meer dan 125.000 EUR bedraagt, krijgt hij of zij een bijkomende vrijstelling van 12.500 EUR in de tweede schijf, dus een totale vrijstelling van 25.000 EUR.

Bijkomend abattement voor kinderen jonger dan 21 jaar

De kinderen van de overledene die nog geen 21 jaar zijn, krijgen een extra vrijstelling van 2.500 EUR per volledig jaar dat zij de leeftijd van 21 jaar nog niet bereikt hebben.

De echtgenoot of wettelijk samenwonende krijgt bovendien de helft van de aanvullende vrijstellingen die de gemeenschappelijke kinderen samen krijgen.

Erfgenamen met minstens 3 kinderen in leven die de leeftijd van 21 jaar niet bereikt hadden op het moment van het overlijden, krijgen een vermindering van 2 % op de successierechten voor elk van die kinderen, zonder dat de vermindering 62 EUR per kind mag overschrijden.

Voor de partner van de overledene bedraagt de vermindering 4 % per kind dat de leeftijd van 21 jaar niet bereikt had, zonder dat de vermindering 124 EUR per kind mag overschrijden.

Als binnen het jaar na het overlijden de geërfde goederen opnieuw deel uitmaken van een of meer nieuwe nalatenschappen, worden de verschuldigde successierechten op die goederen met de helft verminderd.

Het bedrag van de vermindering van de belastingen mag echter niet hoger zijn dan de geheven successierechten bij de vorige nalatenschap.

Er is een vrijstelling van successierechten voor legaten (schenkingen via testament) aan:

• het Waalse Gewest
• de Franse Gemeenschap, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, de Brusselse Agglomeratie, de Gemeenschappelijke, de Franse en de Vlaamse Gemeenschapscommissie, de Duitstalige Gemeenschap, het Vlaams Gewest en de Vlaamse Gemeenschap
• de instellingen die vergelijkbaar zijn met de hierboven genoemde vrijstellingen, opgericht overeenkomstig en onderworpen aan de wetgeving van een andere lidstaat van de Europese Economische Ruimte
• de federale Staat en een lidstaat van de Europese Economische Ruimte
• de rechtspersonen opgericht door de bovenstaande instellingen

Er is een verlaagd tarief van 5,5 % voor legaten aan:

• de provincies
• de gemeenten
• de provinciale en gemeentelijke openbare instellingen
• de intercommunales
• de autonome gemeentebedrijven
• Rechtspersonen vergelijkbaar met de bovenstaande instellingen van een andere lidstaat van de Europese Economische Ruimte
• de maatschappijen erkend door de ‘Société wallonne du Logement’ (Waalse Huisvestingsmaatschappij)
• het ‘Fonds du Logement des Familles nombreuses de Wallonie’ (Woningfonds van de Kroostrijke Gezinnen van Wallonië)
• de instellingen met een maatschappelijk doel bedoeld in artikel 191 van de Waalse Huisvestingscode die door de Waalse Regering als agentschappen voor sociale huisvesting, sociale buurtregieën of verenigingen voor de bevordering van de huisvesting erkend worden

Er is een verlaagd tarief van 7 % voor legaten aan:

• nationale en internationale vzw’s
• mutualiteiten of nationale verenigingen van mutualiteiten
• beroepsverenigingen
• privéstichtingen
• stichtingen van algemeen nut

Er is een vrijstelling van het successierecht voor onroerende goederen die in Natura 2000-gebieden. Dat is een lijst van waardevolle natuurgebieden die opgesomd werd in het Belgisch Staatsblad.

Onder bepaalde voorwaarden is een vermindering van het recht mogelijk voor onroerende goederen in een gebied dat in aanmerking komt voor het Natura 2000-netwerk en dat onderworpen is aan de primaire beschermingsregeling.

Daarnaast zijn bijkomende vrijstellingen mogelijk voor:

• de waarde van de bomen op stam in de bossen en wouden bepaald in het Boswetboek
• de waarde van aandelen en deelbewijzen van een bosgroepering in de zin van de wet van 6 mei 1999 ter bevordering van de oprichting van burgerlijke bosgroeperingsvennootschappen

Hoe aanvragen?

U moet de vrijstelling zelf aanvragen in de aangifte van nalatenschap. Voor de specifieke werkwijze neemt u het best vooraf contact op met uw notaris of een kantoor Rechtszekerheid.

Er is een vrijstelling van het successierecht op een bedrag van 250.000 EUR bij een overlijden door een uitzonderlijke daad van geweld.

Een uitzonderlijke daad van geweld wordt gedefinieerd als ‘elke intentioneel gepleegde daad van geweld uitgaande van één enkele persoon of van een groep personen, waarbij onder de bevolking een gevoel van vrees en onveiligheid ontstond wegens enerzijds de gewelddaad op zich en anderzijds de ernstige gevolgen ervan, zoals de aanslag op de fysieke en/of morele integriteit van de op het ogenblik van de daad aanwezige bevolking.’

Voor wie?

• Echtgenoten of wettelijk samenwonenden
• Erfgenamen in rechte lijn
• Erfgenamen in de zijlijn tot de tweede graad
• Bloedverwanten in dalende lijn tot de eerste graad van erfgenamen in de zijlijn tot de tweede graad

Hoe aanvragen?

Voeg aan de aangifte van nalatenschap een attest toe van het Operationeel Directoraat-generaal Fiscaliteit van de Waalse Overheidsdienst waarin bevestigd wordt dat de overledene overleden is door een uitzonderlijke daad van geweld.

Voor meer info over dat attest kunt u contact opnemen met de Waalse Overheidsdienst voor Fiscaliteit.

Voor beschermde monumenten is een vrijstelling van de successierechten mogelijk voor de erfgerechtigden die het in eigendom of in vruchtgebruik verkrijgen. Het bedrag van de vrijstelling moet u gebruiken voor investeringen in het monument.

Voor wie?

• Echtgenoten en wettelijk samenwonenden
• Erfgerechtigden in rechte lijn
• Erfgerechtigden in de zijlijn tot in de derde graad

Welke voorwaarden?

• U moet een bedrag gelijk aan dat van de vrijgestelde successierechten moet binnen de 10 jaar vanaf de datum van het overlijden investeren in de instandhouding, onderzoeken en herstelwerken van het beschermde monument.
• U moet, nadat de investeringen afgerond zijn, een attest van de Waalse overheid kunnen voorleggen dat de investeringen uitgevoerd werden voor een bedrag minstens gelijk aan het bedrag van de vrijgestelde successierechten.
• Al de erfgerechtigden moeten, totdat het attest verkregen is, hun eigendom in of vruchtgebruik van het monument behouden. De vrijstelling blijft wel gelden bij veranderingen in eigendom of vruchtgebruik door een overlijden of bij overdrachten tussen echtgenoten, tussen wettelijk samenwonenden, in rechte lijn, of in de zijlijn tot in de derde graad.

Belangrijk: is deze voorwaarde niet meer vervuld, dan moeten al de erfgerechtigden die de vrijstelling gekregen hadden, de successierechten betalen, tenzij de voorwaarde door overmacht of een dwingende reden van administratieve aard niet langer vervuld is.

Hoe aanvragen?

• Vraag de vrijstelling aan in de aangifte van nalatenschap (niet automatisch).
• Vermeld in de aangifte de datum en het besluit waarmee het onroerend beschermd wordt en voeg een kopie van dat besluit toe.
• Voeg bij de aangifte een listing van de uit te voeren investeringen. U vraagt de listing aan bij de Waalse overheid (opgelet: de Waalse overheid heeft een termijn van minstens 45 dagen om de listing te bezorgen).

In bepaalde gevallen en onder bepaalde voorwaarden is een verlaging van het successietarief tot 0 % mogelijk voor het netto-aandeel in een onderneming, als de erfopvolging of de vereffening van het huwelijksvermogenstelsel door het overlijden een zakelijk recht bevat.

Voor uw specifieke situatie neemt u het best contact op met uw notaris of kantoor Rechtszekerheid.

Er is onder bepaalde voorwaarden een vermindering van het successierecht mogelijk voor onbebouwde onroerende goederen in het Waalse Gewest met een langdurige pacht of loopbaanpacht.

Langdurige pacht

De vermindering bedraagt:

• 55 % op de eerste 4 hectaren
• 30 % op de overige hectaren

Loopbaanpacht

De vermindering bedraagt:

• 75 % op de eerste 4 hectaren
• 50 % op de overige hectaren

De vermindering voor de langdurige pacht of loopbaanpacht is 10 % lager wanneer de pacht gesloten wordt met een pachter ouder dan 35 jaar bij het sluiten van de overeenkomst.

De pacht moet:

• meegedeeld worden aan het Grondwaarnemingscentrum
• bij authentieke akte gesloten zijn volgens de regels rond pacht in het Burgerlijk Wetboek